Met de kennis achteraf

In januari 2025 komt het centraal archief bijzondere rechtspleging online beschikbaar. In dat enorm grote archief bevinden zich dossiers van personen die verdacht werden van collaboratie met de Duitse bezetter tijdens de tweede wereldoorlog. Een collaboratie verleden kan ontzettend doorwerken in het leven van familieleden. Het openbaar maken van deze dossiers kan en zal ook best een effect hebben, wellicht ook in ons dorp. Met de kennis van nu weten we precies te vertellen wie goed en wie slecht was en wat je had moeten doen in die tijd. 
Toch ben ik benieuwd hoe we zelf zouden hebben gehandeld en welke keuzes wij zouden hebben gemaakt als we er zelf voor hadden gestaan in die tijd. Zouden we de propaganda uit die tijd op hun waarde weten te schatten? Zou je kiezen voor de veiligheid van je gezin en geluisterd hebben naar het toen geldende gezag? Durfde je stelling te nemen tegen het stelselmatig wegzetten van bepaalde bevolkingsgroepen als minderwaardig? Was er in jouw huis ruimte voor onderduikers? Was jij (blank en blond) stiekem ook niet blij dat jij wel paste in het ideaalbeeld dat de bezetter voor zich zag? 

En dan naar het nu: welke keuzes maken wij? Hoe gaan wij om met gekleurde/gemanipuleerde informatie via de sociale media? Begrijpen wij hoe de algoritmes van sociale media ons beeld bepalen? Hoe kijken wij naar het wegzetten van bevolkingsgroepen? Welke ruimte bieden wij aan mensen op de vlucht? Hoe gaan wij om met sterke leiders die polariseren? 

Ik ben benieuwd hoe er over 80 jaar wordt teruggekeken naar deze tijd en ons handelen daarin…

Petra Doornenbal, burgemeester gemeente Renswoude