Jongeren zijn minder vaak positief over eigen gezondheid 

De GGD ziet al langer dat de ervaren gezondheid van jongeren afneemt. In 2015 gaf nog bijna 9 op de 10 jongeren in de regio Utrecht (89%) aan hun gezondheid als (zeer) goed te ervaren. Bij de laatste meting in 2023 is dit gedaald naar 8 op de 10 (80%). In Renswoude ligt dit hoger (85%). De afname in ervaren gezondheid is ook landelijk zichtbaar. De vorige meting (2021) vond midden in de coronaperiode plaats, toen veel maatregelen golden die invloed hadden op het welbevinden van jongeren. Dat de resultaten sindsdien niet zijn verbeterd is zorgwekkend en laat zien dat blijvende aandacht nodig is.

Mentale gezondheid in Renswoude beter dan gemiddeld 

Jongeren in Renswoude hebben aanzienlijk minder vaak psychische klachten. Waar gemiddeld bijna een kwart van de jongeren lichte tot ernstige psychische klachten heeft, geldt dat in Renswoude voor een achtste van de jongeren. Ze ervaren minder vaak dan gemiddeld stress of druk om te presteren. Als ze stress hebben, dan komt dat vaak door school of huiswerk (23% in Renswoude, tegen 35% gemiddeld) of door de combinatie van alles wat ze moeten doen (20% in Renswoude, tegen 29% gemiddeld). Wel heeft Renswoude een even hoog percentage als gemiddeld van jongeren dat er in de afgelopen 12 maanden serieus over heeft nagedacht een eind te maken aan het eigen leven (19%).

Negatieve ontwikkelingen in de sociale veiligheid 

De resultaten laten verschillende negatieve ontwikkelingen zien in de sociale leefomgeving van jongeren. Jongeren worden vaker gepest. Pesten op school is gestegen van 7% in 2019 naar 14% (Renswoude: 13%) in 2023 en online pesten van 5% in 2019 naar 9% (Renswoude ook 9%) in 2023. Jongeren geven ook minder vaak aan school leuk te vinden: van ongeveer de helft in voorgaande monitorjaren naar 44% in 2023. Ook het ziekteverzuim en spijbelen zijn toegenomen in de provincie. In Renswoude ligt het ziekteverzuim aanzienlijk lager dan gemiddeld en wordt er iets minder gespijbeld.

Daarnaast ervaren jongeren vaker discriminatie (van 16% in 2019 naar 19% in 2023) en is ‘het normaal vinden’ van homoseksualiteit gedaald. In 2019 vond 71% van de jongeren homoseksualiteit normaal, in 2023 is dat gedaald naar 46%. 
Er is een duidelijke samenhang met mentale gezondheid: jongeren die gepest worden en jongeren die discriminatie ervaren hebben, hebben een minder goede mentale gezondheid. Overigens heeft de monitor te weinig data opgeleverd om specifiek iets over discriminatie en acceptatie in Renswoude te kunnen zeggen.

Toename ongezond gedrag  

In Renswoude is het alcoholgebruik onder jongeren fors hoger dan gemiddeld. Ze drinken vaker 5 glazen alcohol of meer (gemiddeld 15%, Renswoude 26%), zijn vaker dronken geweest (gemiddeld 13%, Renswoude 19%) en hebben vaker ouders die hun alcoholgebruik goedkeuren of er niets van zeggen (gemiddeld 42%, Renswoude 65%).
Opvattingen van ouders en groepsdruk hebben invloed op het gedrag van de jongere. Waar de norm zou moeten zijn om geen alcohol te drinken (NIX18), krijgen Renswoudse jongeren hun alcohol vaak van vrienden (52%) en ouders (45%). Dit wijst op een hoge mate van acceptatie in de sociale omgeving en roept vragen op over het voorbeeldgedrag van volwassenen. In Renswoude drinken jongeren vaak in eigen kring, zoals in een keet/schuur of jeugdhonk (56%), bij vrienden (81%) of thuis (54%).

Wethouder Kees Eskes van de gemeente Renswoude: “We vermoedden al dat dit probleem speelt in onze gemeente, maar hadden er tot nu toe geen harde cijfers over. Doordat scholen in Gelderland nu zijn meegenomen in deze gezondheidsmonitor, waar veel van onze jongeren op school zitten, beschikken we voor het eerst over cijfers voor Renswoude. We zien alcoholgebruik op jonge leeftijd en de acceptatie daarvan door de omgeving als een groot probleem. We hebben een gedragsverandering nodig, niet alleen bij de jongeren zelf, maar ook bij hun vaak nog te accepterende sociale omgeving. Matig gebruik van alcohol door volwassenen en geen alcohol onder de 18 jaar moet de norm zijn, ook in Renswoude.”

Positief is de gunstige score van de jongeren in Renswoude op psychische klachten. Wethouder Eskes: “We zien dat er veel beschermende factoren zijn in onze gemeente, zoals dat 88 procent bij beide ouders woont. Een stabiele thuissituatie helpt. En we zien ook dat onze jongeren vaker dan gemiddeld op school met een volwassene in gesprek gaan als ze problemen hebben. Het is fijn om te merken dat onze jongeren minder stress ervaren en minder druk om te presteren. En dat ze zich gelukkiger voelen en zich minder vaak ziekmelden op school.”

De vragenlijst over gezondheid, welzijn en leefstijl is door 17.612 leerlingen van 13 tot 17 jaar uit de regio Utrecht ingevuld. Van de Renswoudse jongeren in leerjaar 2 en 4 van het regulier voortgezet onderwijs vulde 48% deze vragenlijst van de Gezondheidsmonitor Jeugd in.